Ανάπλαση της περιοχής της πλατείας του Αγίου Δημητρίου / Θεσσαλονίκη

Οι εξώστες του Εμπραρ

Η Θεσσαλονίκη , όπως και πολλές άλλες πόλεις σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει στον αστικό ιστό της ένα δίκτυο αστικών κενών, μικρών ασχεδίαστων χώρων και ταυτόχρονα μεγάλη ανάγκη για πράσινο και ελεύθερους χώρους.

Η περιοχή της πλατείας Αγίου Δημητρίου είναι από τις παλαιότερες και πιο σημαντικές για την πόλη. Η πρόταση αφορά στον ελεύθερο χώρο που υπάρχει πίσω από το Ναό του Αγίου Δημητρίου μεταξύ του κτιρίου της ΕΥΑΘ και της Αίγλης. Λόγω της μεγάλης υψομετρικής διαφοράς με το χώρο της πλατείας η περιοχή μελέτης είναι διαμορφωμένη ως ένα φυσικό μπαλκόνι με θέα που φτάνει μέχρι τη θάλασσα και τον Όλυμπο. Επίσης η θέση της, μεταξύ ιστορικού κέντρου και Άνω πόλης, στην κορυφή του ανολοκλήρωτου Μνημειακού Άξονα της Αριστοτέλους, είναι ιδανική ώστε να χρησιμοποιηθεί ως στάση ενός περιπάτου σε μία τουριστική διαδρομή που συνδέει τα σημαντικότερα αξιοθέατα. Ο χώρος, σήμερα, δεν έχει κανένα σχεδιασμό και φαίνεται να μην έχει χρησιμοποιηθεί για αρκετά χρόνια. Το ψηλότερο τμήμα του, επί της Κασσάνδρου, χρησιμοποιείται άτυπα ως χώρος στάθμευσης. Πίσω από το χώρο στάθμευσης η έκταση είναι περιφραγμένη. Ο χώρος φαίνεται να χρησιμοποιείται για απόθεση άχρηστων αντικειμένων αλλά και για συγκέντρωση αρχαιολογικών ευρημάτων. Το σημαντικότερο στοιχείο, όμως, που τον χαρακτηρίζει είναι η έντονη βλάστηση.

Ξεκινώντας από το ψηλότερο σημείο της πρότασης συναντούμε μία επιφάνεια που αλλάζει ύψος και μετατρέπεται σε άλλα σημεία σε πέργκολα και σε άλλα σε καθιστικό. Η επιφάνεια αυτή στην πλευρά της Κασσάνδρου περικλείει ένα νέο παιδότοπο. Καθώς κινούμαστε προς το χαμηλότερο τμήμα, συναντούμε μια  συνέχεια επάλληλων επιπέδων που δημιουργούν την εντύπωση ότι βγαίνουν από το έδαφος παίρνοντας άλλη μορφή, υφή και έκταση το καθένα. Κάποια έχουν φυτεύσεις, άλλα διαδρομές με καθιστικά και άλλα δημιουργούν εξέδρες θέας. Από το βορειότερο σημείο του χώρου ξεκινά μία ραμπόσκαλα που ακολουθεί την κλίση του εδάφους. Η χάραξη αυτή δημιουργεί αναβαθμούς με διαπλατύνσεις και χώρους καθιστικών, ενεργοποιώντας ένα μέχρι σήμερα αδιαμόρφωτο χώρο. Μέσω του σχεδιασμού προκύπτουν καινούριοι χώροι που μπορούν να φιλοξενήσουν νέες δραστηριότητες. Η χάραξη καταλήγει στην πλατεία του Ναού μέσω μίας ράμπας. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται η σύνδεση των δύο χώρων που στη σημερινή κατάσταση είναι αποκομμένοι. Διατηρείται η υπάρχουσα βλάστηση και ενισχύεται με φυτεύσεις σε σημεία που να μην δημιουργούνται οπτικά εμπόδια. Νέα δέντρα τοποθετούνται και κατά μήκος του πεζοδρομίου της Κασσάνδρου, ενώ η πέργκολα καλύπτεται από αναρριχώμενα φυτά. Η πρόταση παρουσιάζει και μία δεύτερη εναλλακτική λύση, στην οποία προτείνεται και μία τρίτη διαδρομή κίνησης με ράμπες και σκάλες στην πλευρά της Σελεύκου.

Σκοπός της πρότασης είναι να αξιοποιήσει και να τονίσει τα θετικά χαρακτηριστικά του τόπου, προσπαθώντας να απαλείψει τα αρνητικά του. Να αποδώσει στους περίοικους ένα λειτουργικό ελεύθερο χώρο που θα καλυτερέψει την καθημερινότητά τους, να δημιουργήσει νέες συνήθειες και να επηρεάσει θετικά το μικροκλίμα. Επιτυγχάνεται έτσι η ενεργοποίηση ενός αδρανούς χώρου, η έξοδος από την αφάνεια του ίδιου του χώρου αλλά και των αρχαιοτήτων που βρίσκονται σε αυτόν και δημιουργείται ένα νέο σημείο εκκίνησης ή απόληξης για το Μνημειακό Άξονα της Αριστοτέλους.